“Müjde” anlamına gelen İncil, en yaygın olarak Yeni Ahit’in dört İncil’ine referans olarak kullanılır. Bu dört İncil (Matta İncili, Markos İncili, Luka İncili ve Yuhanna İncili) İsa’nın öğretileri için ana kaynaklardır, çünkü bilindiği kadarıyla İsa’nın kendisi yazılı olarak hiçbir şey bırakmamıştır. İncillerin her biri (kimilerinin Matta İncili’nin orijinalde Aramice yazıldığını iddia etmelerine rağmen) büyük ihtimalle Yunanca olarak MS 60 ile 110 yılları arasında yazıldı.
Yazarlığın sıralaması ve dört İncil arasındaki etkileşim oldukça karmaşıktır. Yuhanna, İsa’nın felsefi ve teolojik fikirlerine daha çok odaklanırken Matta, Markos ve Luka büyük oranda İsa’nın hayatını, öğretilerini ve hikâyesini tasvir etmektedir. Matta, Markos ve Luka’nın her biri İsa’nın hayatını betimlediğinden, birbirilerini kaynak olarak kullanmış olabilecekleri düşünülmektedir.
Bugün çoğunlukla, Markos’un ilk önce yazıldığına ve Matta ile Luka’nın Markos’u bir taslak olarak kullandıklarına inanılmaktadır. Aynı zamanda Matta ve Luka’nın hiçbir zaman keşfedilmeyen ve sadece ‘Q’ olarak bilinen ikinci bir kaynak kullandıkları da söylenmektedir.
Markos, İsa’nın doğumundan başlamaz, daha ziyade öğretisine başladığı zamanki yaşamını derler. Matta ve Luka, İsa’nın doğum hikâyelerini, Yahya Peygamber’in öğretilerini, İsa’nın öğretilerini ve İsa’nın yeniden dirilişini anlatır. Yuhanna aynı hikâyelerin çoğunu içerir, ama genelde kronolojik sıraya dikkat etmez.
Bu dört İncil’e ek olarak kilise tarafından tanınmayan pek çok İncil de mevcuttur. Bunların çoğu ilk dördünden daha sonra yazılmışlardır ve bu yüzden Hıristiyan dünyası genelinde yalnızca dağınık şekilde kabul edilmektedirler. Bunların çoğu İsa’yı fazla fevkalade göstermekle eleştirilirler. Örneğin, bir hikâye İsa’nın kilden bir kuş yaptığını, sonra eliyle kanatlandırıp kuşa hayat verdiğini anlatır. Roma Katolikleri bu tip kayıtları sapkınlık olarak görmektedir.
EK BİLGİLER:
1. Lyons’lu Irenaeus Yeni Ahit’in sadece dört İncil’den oluştuğu ve daha fazlası olmadığında ısrar etmesiyle bilinir. Dayanağı nedir? Dört, yeryüzünün köşelerinin olduğu kadar rüzgârların da sayısıdır.
2. Yuhanna İncili İsa’nın ölümünden dolayı Yahudileri suçlu gösteren en önemli kaynaktır. İncil’in yazarı çok büyük ihtimalle Yahudi olmasına ve suçlama odağında o zamanki belli Yahudi liderleri olmasına rağmen, İncil’in bu kısımları zulüm zamanlarında Yahudilere karşı kullanıldı.
3. İnciller Yeni Ahit’in en önemli parçası olmalarına rağmen, yirmi yedi kitabın sadece dört eserini oluştururlar.
Yazarlığın sıralaması ve dört İncil arasındaki etkileşim oldukça karmaşıktır. Yuhanna, İsa’nın felsefi ve teolojik fikirlerine daha çok odaklanırken Matta, Markos ve Luka büyük oranda İsa’nın hayatını, öğretilerini ve hikâyesini tasvir etmektedir. Matta, Markos ve Luka’nın her biri İsa’nın hayatını betimlediğinden, birbirilerini kaynak olarak kullanmış olabilecekleri düşünülmektedir.
Bugün çoğunlukla, Markos’un ilk önce yazıldığına ve Matta ile Luka’nın Markos’u bir taslak olarak kullandıklarına inanılmaktadır. Aynı zamanda Matta ve Luka’nın hiçbir zaman keşfedilmeyen ve sadece ‘Q’ olarak bilinen ikinci bir kaynak kullandıkları da söylenmektedir.
Markos, İsa’nın doğumundan başlamaz, daha ziyade öğretisine başladığı zamanki yaşamını derler. Matta ve Luka, İsa’nın doğum hikâyelerini, Yahya Peygamber’in öğretilerini, İsa’nın öğretilerini ve İsa’nın yeniden dirilişini anlatır. Yuhanna aynı hikâyelerin çoğunu içerir, ama genelde kronolojik sıraya dikkat etmez.
Bu dört İncil’e ek olarak kilise tarafından tanınmayan pek çok İncil de mevcuttur. Bunların çoğu ilk dördünden daha sonra yazılmışlardır ve bu yüzden Hıristiyan dünyası genelinde yalnızca dağınık şekilde kabul edilmektedirler. Bunların çoğu İsa’yı fazla fevkalade göstermekle eleştirilirler. Örneğin, bir hikâye İsa’nın kilden bir kuş yaptığını, sonra eliyle kanatlandırıp kuşa hayat verdiğini anlatır. Roma Katolikleri bu tip kayıtları sapkınlık olarak görmektedir.
EK BİLGİLER:
1. Lyons’lu Irenaeus Yeni Ahit’in sadece dört İncil’den oluştuğu ve daha fazlası olmadığında ısrar etmesiyle bilinir. Dayanağı nedir? Dört, yeryüzünün köşelerinin olduğu kadar rüzgârların da sayısıdır.
2. Yuhanna İncili İsa’nın ölümünden dolayı Yahudileri suçlu gösteren en önemli kaynaktır. İncil’in yazarı çok büyük ihtimalle Yahudi olmasına ve suçlama odağında o zamanki belli Yahudi liderleri olmasına rağmen, İncil’in bu kısımları zulüm zamanlarında Yahudilere karşı kullanıldı.
3. İnciller Yeni Ahit’in en önemli parçası olmalarına rağmen, yirmi yedi kitabın sadece dört eserini oluştururlar.
Yorumlar
Yorum Gönder